Τι είναι η Σκλήρυνση κατά Πλάκας;

Ορισμός

H Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) ή Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι μία χρόνια νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός, και οπτικά νεύρα).

Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας φλεγμονώδη επεισόδια τα οποία σταδιακά καταστρέφουν τη μυελίνη (λιπώδης ουσία που περιβάλλει και προστατεύει τις νευρικές ίνες στο κεντρικό νευρικό σύστημα).

Η καταστροφή της μυελίνης επιβραδύνει τη μετάδοση και την επεξεργασία των νευρικών ερεθισμάτων με αποτέλεσμα οι ασθενείς να παρουσιάζουν ελλιπείς κινητικές επιδόσεις και ανικανότητες με σοβαρή επίδραση στην ποιότητα ζωής.

Επιδημιολογία

Εκδηλώνεται συνήθως σε ηλικίες 20-40 ετών, σε γυναίκες με αναλογία προς τους άντρες 2-3:1 και στις πιο μακρινές χώρες του ισημερινού. Συγκεκριμένα, 400.000 νοσούν στις Η.Π.Α, ενώ παγκοσμίως φθάνουν τους 2,5 εκατομμύρια ασθενείς.Στην Ελλάδα οι επιδημιολογικές μελέτες είναι λίγες χωρίς πλήρη στοιχεία και τα ποσοστά ποικίλλουν, ξεκινώντας από τα 30 περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους.

Αιτιολογία και Παθογένεση

Η ακριβής αιτιολογία και η παθογένεση δεν είναι γνωστές. Θεωρείται ότι περιλαμβάνει μια αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, η οποία καταλήγει σε μια ανοσολογική φλεγμονώδη αντίδραση εντός του ΚΝΣ.

Μορφές

Εκδηλώνεται σε 4 κύριες μορφές:

1.Διαλείπουσα μορφή 

Είναι η πιο κοινή μορφή της ασθένειας. Χαρακτηρίζεται από σαφώς καθοριζόμενες υποτροπές, με

πλήρη ή μερική αποκατάσταση. Οι περίοδοι μεταξύ των υποτροπών χαρακτηρίζονται από την

κλινική σταθερότητα της νόσου. Περίπου το 85% των ασθενών ξεκινούν με διαλείπουσα πορεία.

2.Πρωτοπαθής προϊούσα  

Προοδευτικώς επιδεινούμενη συμπτωματολογία ευθύς εξ' αρχής, η οποία μπορεί να διακόπτεται από

μικρές περιόδους σταθερότητας, βελτίωσης ή επιδείνωσης. Μόνο το 10% έχει αυτή τη μορφή.

3.Δευτεροπαθής προϊούσα  

Η αρχική πορεία της νόσου χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις αλλά μετά από έτη

διαπιστώνεται προοδευτική εξέλιξη, κατά την οποία μπορεί να εμφανιστούν υποτροπές, περίοδοι

σταθερότητας ή και ήπιες υφέσεις των συμπτωμάτων. Σύμφωνα με μελέτες, από το 85% που

ξεκινούν με τη διαλείπουσα μορφή, το 50% θα εξελιχθεί σε δευτεροπαθή προϊούσα μέσα σε 10

χρόνια και το 90% μέσα σε 25 χρόνια.

4.Προοδευτική υποτροπιάζουσα 

Προοδευτική εξέλιξη των συμπτωμάτων της νόσου, ευθύς εξ' αρχής, αλλά και με σαφείς, οξείες

υποτροπές, οι οποίες αποκαθίστανται πλήρως ή μερικώς. Η πορεία της νόσου μεταξύ των υποτροπών

χαρακτηρίζεται από προοδευτική επιδείνωση.

Εξέλιξη των συμπτωμάτων της νόσου στην πορεία του χρόνου σε κάθε μορφή της

 
Συμπτώματα

Κάθε ασθενής εκδηλώνει συμπτώματα ανάλογα με την περιοχή του κεντρικού νευρικού
συστήματος που έχει προσβληθεί. Κάποια συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να
φεύγουν,ενώ κάποια άλλα μπορεί να διαρκούν περισσότερο. Τα πιο κοινά συμπτώματα που
έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία είναι:

-κόπωση

-αιμωδίες (μουδιάσματα)
-προβλήματα βάδισης, ισορροπίας, συντονισμού
-ορθοκυστικές και γενετήσιες δυσλειτουργίες
-προβλήματα όρασης
-ναυτία και ίλιγγος
-πόνος
-γνωσιακές δυσλειτουργίες
-συναισθηματικές αλλαγές
-κατάθλιψη
-σπαστικότητα 

Διάγνωση

Η εξέταση για τη διάγνωση της ΣΚΠ περιλαμβάνει τη λήψη ιατρικού ιστορικού, νευρολογική
εξέταση και εργαστηριακές εξετάσεις όπως, μαγνητικά τομογραφία εγκεφάλου, οσφυονωτιαία
παραγκέντηση για λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού και προκλητά δυναμικά.

Για να καθοριστεί ότι ένας ασθενής έχει νοσήσει θα πρέπει να παρουσιάζει και τα 3 κάτωθι
χαρακτηριστικά:

-Τουλάχιστον 2 ξεχωριστά επεισόδια βλαβών του κεντρικού νευρικού συστήματος ΚΑΙ
-Τα επεισόδια να έχουν χρονική διαφορά τουλάχιστον ένα μήνα ΚΑΙ
-Να έχουν αποκλειστεί όλες οι άλλες πιθανές διαγνώσεις 

Θεραπεία

Αν και ακόμα δεν υπάρχει θεραπεία για τη ΣΚΠ, είναι διαθέσιμες αποτελεσματικές παρεμβάσεις
ώστε να τροποποιούν την πορεία της νόσου, να θεραπεύουν τις εξάρσεις, να διαχειρίζονται τα
συμπτώματα, να βελτιώνουν τη λειτουργικότητα του ατόμου και να παρέχουν συναισθηματική
υποστήριξη. Αυτές οι παρεμβάσεις σε συνδυασμό μπορούν να ενισχύσουν την ποιότητα ζωής των
ατόμων που ζουν με σκλήρυνση κατά πλάκας και περιλαμβάνουν:

--Φαρμακευτική αγωγή για να τροποποιήσουν την πορεία της νόσου, να θεραπεύσουν τις εξάρσεις
και για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.

--Αποκατάσταση για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της λειτουργικότητας του
ασθενή. Η αποκατάσταση περιλαμβάνει:

-Φυσικοθεραπεία
-Εργοθεραπεία
-Λογοθεραπεία
-Γνωσιακή αποκατάσταση
-Επαγγελματική αποκατάσταση

--Συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική- yoga, τεχνικές χαλάρωσης, κινέζικη ιατρική και πολλά
άλλα 

Τσαρμπού Χάρις &Λιβέρης Νίκος
Φυσικοθεραπευτές
Πτυχιούχοι ΤΕΙ Πατρών

Βιβλιογραφία:

1.Βασιλόπουλος, Δ., 2008. Νευρολογία, Επιτομή Θεωρίας και Πράξης. Εκδόσεις Πασχαλίδης

2.Fuller, G. & Manford, M., 2002. Νευρολογία. Εικονογραφημένο έγχρωμο εγχειρίδιο. Μετάφραση
Eπιμέλεια, Καλφάκης Ν., Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου

3.National Multiple Sclerosis society http://www.nationalmssociety.org/index.aspx