Ρήξη Προσθίου Χιαστού Συνδέσμου: Ο ρόλος του γηπέδου, του παπουτσιού και των καιρικών συνθηκών

Η ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου είναι ένας σοβαρός τραυματισμός που επηρεάζει όχι μόνο βραχυπρόθεσμα τον αθλητή, για το διάστημα από τον τραυματισμό μέχρι την επιστροφή του στον αγωνιστικό χώρο αλλά έχει και μακροπρόθεσμες συνέπειες όπως είναι η μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα. Καθώς, είναι ο τραυματισμός με τη μεγαλύτερη συχνότητα στο γόνατο και αποτελεί το συχνότερο τραυματισμό σε δημοφιλή αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο και το χάντμπολ, οι ερευνητές έχουν εστιάσει το ενδιαφέρον τους τις τελευταίες δεκαετίες, στην εντόπιση των παραγόντων κινδύνου τραυματισμού έτσι ώστε να καταρτιστεί το καλύτερο δυνατό σχέδιο για τη μείωση των ρήξεων του συνδέσμου.

Σε γενικές γραμμές, οι παράγοντες κινδύνου χωρίζονται σε ενδογενείς και εξωγενείς. Οι ενδογενείς παράγοντες, αφορούν τα σωματικά χαρακτηριστικά του αθλητή, όπως οι σχέσεις δύναμης τετρακεφάλου και οπίσθιων μηριαίων, ανατομικά χαρακτηριστικά της λεκάνης, και του κάτω άκρου, ορμονικούς παράγοντες που έχουν να κάνουν με το φύλο κα. Από την άλλη μεριά, οι εξωγενείς παράγοντες, αφορούν κυρίως  ό,τι περιβάλλει ή αλλιώς, επηρεάζει εξωγενώς τον αθλητή όπως ο τύπος του παπουτσιού, η ποιότητα του γηπέδου και οι καιρικές συνθήκες.

Στον παρόν άρθρο, θα ασχοληθούμε με τους εξωγενείς παράγοντες και συγκεκριμένα με τη σχέση παπουτσιού-γηπέδου η οποία θεωρείται ο πιο σχετικός εξωγενής παράγοντας κινδύνου και θα παρουσιάσουμε τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα για το θέμα αυτό.

Ξεκινώντας, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η ουσία της μελέτης της σχέσης παπουτσιού και γηπέδου είναι οι τριβές που αναπτύσσονται μεταξύ τους. Οι τριβές επηρεάζονται από τον σχέδιο του παπουτσιού, τον τύπο και τον αριθμό των ταπών του παπουτσιού (αν πρόκειται για ποδοσφαιρικό), τον τύπο του εδάφους και τις καιρικές συνθήκες. Όσο πιο μεγάλη είναι η τριβή, δηλαδή όσο πιο πολύ «γατζώνει» το πόδι στο έδαφος, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος τραυματισμού. Θυμίζουμε ότι, ο συνηθέστερος μηχανισμός τραυματισμού είναι ένας συνδυασμός στροφών στο γόνατο ενώ το πόδι είναι προσκολλημένο στο έδαφος.

Σε μία μελέτη οι ερευνητές βρήκαν ότι οι αθλητές που φορούσαν ένα τύπο παπουτσιού όπου είχαν περιφερικά της σόλας μακρύτερες τάπες και κεντρικά μικρότερες σημείωσαν περισσότερους τραυματισμούς σε σχέση με άλλα σχέδια παπουτσιού με χαμηλότερες, λιγότερες τάπες ή σφαιρικές τάπες. Επιπλέον, όσον αφορά το τύπο του γρασιδιού, οι περισσότεροι τραυματισμοί έχουν καταγραφεί στο συνθετικό γρασίδι σε σύγκριση με το φυσικό και αυτό εξηγείται πιθανόν από το γεγονός ότι στο φυσικό γρασίδι οι τάπες «παγιδεύονται» σε μικρότερο βαθμό. Αντίστοιχα, σε μία μελέτη για το άθλημα του χάντμπολ φάνηκε ότι στο συνθετικό παρκέ οι τραυματισμοί ήταν περισσότεροι σε σύγκριση με το ξύλινο.  Τέλος, αναφορικά με τον καιρό, οι καιρικές συνθήκες με υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία έχουν συνδεθεί με τους περισσότερους τραυματισμούς σε αντίθεση με τις ψυχρότερες και υψηλής υγρασίας καιρικές συνθήκες,

Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να καταλήξουμε ότι αν και η αύξηση του συντελεστή τριβής μεταξύ παπουτσιού και εδάφους βελτιώνουν την απόδοση, παράλληλα πιθανόν να αυξάνουν και τον κίνδυνο τραυματισμού. Επομένως, ορισμένα χαρακτηριστικά -όπως το ποδόσφαιρο σε φυσικό αντί σε συνθετικό γρασίδι, τα ποδοσφαιρικά παπούτσια με λιγότερες ή χαμηλότερες τάπες, το ξύλινο παρκέ αντί του συνθετικού στο χαντμπολ και οι πιο ψυχρές και με υγρασία καιρικές συνθήκες- ίσως να είναι πιο κατάλληλα για τη μείωση του κινδύνου της ρήξης του προσθίου χιαστού συνδέσμου.

Τσαρμπού Χάρις & Λιβέρης Νίκος

Φυσικοθεραπευτές

Πτυχιούχοι ΤΕΙ Πατρών

Βιβλιογραφία

Griffin LY, Albohm M, Agel J, Arendt EA, et al. Understanding and preventing noncontact anterior cruciate ligament injuries: a review of the Hunt Valley II Meeting, January 2005. Am J Sports Med. 2006;34:1512-1532.

Mykelbust G, Engebretson L, Braekken IH, Skjolberg A, Olsen OE, Bahr R. Prevention of anterior cruciate ligament injuries in female team handball players: a prospective intervention study over three seasons. Clin J Sports Med. 2003;13:71-78.

Olsen OE, Myklebust G, Engebretson L, Holme I, Bahr R. Relationship between floor type and risk of ACL injury in team handball. Scand J Med Sci Sports. 2003;13:299-304.

Orchard JW, Chivers I, Aldous D, Bennell K, Seward H. Rye grass is associated with fewer non-contact anterior cruciate ligament injuries than Bermuda grass. Br J Sports Med. 2005;39:704-709.

Orchard JW, Powell JW. Risk of knee and ankle sprains under various weather conditions in American football. Med Sci Sports Exerc. 2003;35(7):1118-1123.

Smith HC, Vacek P, Johnson RJ, Slauterbeck JR, Hashemi J, Shultz S, Beynnon BD. Risk Factors for Anterior Cruciate Ligament Injury: A Review of the Literature: Part 2: Hormonal, Genetic, Cognitive Function, Previous Injury and Extrinsic Risk Factors. Sports Health 2011. 4(2):156-162.