Οσφυαλγία: Πώς μπορεί να βοηθήσει η Φυσικοθεραπεία

Η οσφυαλγία (πόνος στη μέση) είναι τόσο κοινή που 8 από τους 10 τη βιώνουν κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ανάλογα με τη διάρκεια των συμπτωμάτων διακρίνεται σε οξεία, υποξεία και χρόνια. Αν και ο πόνος μπορεί να είναι σοβαρός, τις περισσότερες φορές δεν οφείλεται σε κάποιο σοβαρό πρόβλημα.

Ο πόνος συνήθως εστιάζεται στη μέση και τους γλουτούς, ωστόσο μερικές φορές μπορεί να έχουν ερεθιστεί και τα νεύρα και να προκαλείται πόνος στο πόδι και μυρμήγκιασμα και μούδιασμα στα δάχτυλα του ποδιού.

Οι πιο κοινοί παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν οσφυαλγία είναι η καθιστική ζωή, η κακή φυσική κατάσταση, και το λανθασμένο σκύψιμο και κουβάλημα. Η  έλλειψη ύπνου και το στρες επιδεινώνουν το πόνο. Επίσης, όσο μεγαλώνουμε, αισθανόμαστε περισσότερο πόνο στη μέση εξαιτίας της αδυναμίας των μυών και της σκληρότητας των αρθρώσεων.

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας για την αντιμετώπιση ενός επεισοδίου οσφυαλγίας εστιάζεται πρώτα απ’ όλα στην εντόπιση του αιτίου του προβλήματος. Αυτό γίνεται μέσω μιας διαδικασίας αξιολόγησης, η οποία περιλαμβάνει τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού, τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων και την εκτέλεση κάποιων ειδικών τεστ έτσι ώστε να αποκαλυφθούν οι παράγοντες που πυροδοτούν τον πόνο στην οσφύ.

Αφού εντοπιστεί η βλάβη και το αίτιο του προβλήματος, ο φυσικοθεραπευτής μαζί με τη συμμετοχή του ασθενούς, οργανώνουν το πλάνο αποκατάστασης το οποίο έχει ως στόχο την αντιμετώπιση της αιτίας και η εξέλιξή του διαμορφώνεται με βάση τις ανάγκες του ασθενούς. Για παράδειγμα, διαφορετικές απαιτήσεις και στόχους θα έχει ένα μπασκετμπολίστας με έναν τραπεζοϋπάλληλο με τον ίδιο πρόβλημα.

Σε γενικές γραμμές, στην περίπτωση όπου τα συμπτώματα είναι οξέα, δηλαδή υπάρχει έντονος πόνος και δυσλειτουργία στις καθημερινές δραστηριότητες, ο στόχος της φυσικοθεραπείας είναι η ανακούφιση αρχικά από τα συμπτώματα. Αυτό επιτυγχάνεται με διάφορα φυσικοθεραπευτικά μέσα και μεθόδους, όπως το manual therapy (mobilization/manipulation) ή ασκήσεις που αποκαθιστούν το εύρος κίνησης και μειώνουν τον πόνο στο πόδι ο οποίος συνδέεται με τον πόνο στη μέση. Επιπλέον,  σε αυτή τη φάση, είναι σημαντικό ο ασθενής να παραμείνει δραστήριος και η παρατεταμένη ανάπαυση στο κρεβάτι θα πρέπει να αποφευχθεί. Εάν υπάρχει ανησυχία ότι ο πόνος δε θα μειωθεί, ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να μάθει τρόπους στον ασθενή που θα τον βοηθούν να κινηθεί καλύτερα και να ανακάμψει ταχύτερα.

Εν συνεχεία, αφού ο πόνος έχει ελαχιστοποιηθεί τότε είναι απαραίτητο να εκτελεσθούν ασκήσεις που να βελτιώνουν το συντονισμό, τη δύναμη, και την αντοχή των κοιλιακών και ραχιαίων μυών. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στην ενεργοποίηση του εγκάρσιου κοιλιακού (ο οποίος λειτουργεί σαν προστατευτική ζώνη στη μέση) και των εν τω βάθει ραχιαίων μυών.

Τέλος, αν ο πόνος έχει χαρακτηριστεί ως χρόνιος, οι μέτριας έως υψηλής έντασης ασκήσεις και οι προοδευτικές ασκήσεις που επικεντρώνονται στην καλή φυσική κατάσταση και την αντοχή είναι εκείνες που βοηθούν στην αντιμετώπιση του πόνου. Η κολύμβηση, το περπάτημα, η μέθοδος Pilates και η Yoga ίσως να αποτελούν καλές επιλογές για την προστασία της σπονδυλικής σας στήλης.

Σε κάθε περίπτωση, ο φυσικοθεραπευτής είναι εκείνος που μπορεί να προσαρμόσει ένα πρόγραμμα ασκήσεων ειδικό για την αντιμετώπιση της οσφυαλγίας. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο στην πρόληψη όσο και στην αποφυγή περεταίρω επεισοδίων οσφυαλγίας είναι αναγκαία η εκπαίδευση του ασθενούς για την υιοθέτηση σωστή στάσης στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής είτε αυτές περιλαμβάνουν στατικές δραστηριότητες (πχ. στο γραφείο μπροστά σε υπολογιστή) είτε δυναμικές δραστηριότητες (πχ. σκύψιμο, κουβάλημα κλπ.).

Τσαρμπού Χάρις & Λιβέρης Νίκος
Φυσικοθεραπευτές, Msc